|
مدیران، کارکنان، معلمان و دانشآموزان مدارس باید در صورت بروز حوادث غیرمترقبه و سوانح طبیعی (همچون زلزله؛ سیل، طوفان، رانش زمین و موارد مشابه) یا دلایل انسانی (همچون آتش سوزی، مواد شیمیایی، و غیره) برای حفاظت از خود در مقابل صدمه جسمی یا مرگ و میر و برای حفاظت از صدمه به اموال مدرسه آمادگی داشته باشند.
|
|
مدیران، کارکنان، معلمان و دانشآموزان مدارس باید در صورت بروز حوادث غیرمترقبه و سوانح طبیعی (همچون زلزله؛ سیل، طوفان، رانش زمین و موارد مشابه) یا دلایل انسانی (همچون آتش سوزی، مواد شیمیایی، و غیره) برای حفاظت از خود در مقابل صدمه جسمی یا مرگ و میر و برای حفاظت از صدمه به اموال مدرسه آمادگی داشته باشند. *آمادگی در برابر حوادث غیرمترقبه و بلایا یکی از عناصر مهم کاهش خطر سوانح است. آمادگی از اعمالی که ظرفیت برخورد افراد با بلایا و تاب آوری بیشتر آنها را افزایش می‌دهد تشکیل میشود. در آمادگی مدارس، فعالیت‌های مهم زیر باید اعمال شود: (1) تشکیل کمیته آمادگی مدرسه در برابر حوادث غیرمترقبه و سوانح (2) طراحی یک برنامه آمادگی مدرسه در برابر حوادث غیرمترقبه و سوانح، (3) مشخص نمودن مسئولیتهای افراد و ذی نفعان (4) اجرای تمرین‌ها و مانورهای حوادث غیرمترقبه بنابراین به منظور شفاف شدن موضوع در ادامه هریک از چهار عنوان فوق الذکر به تفصیل ارائه خواهد شد. 1.تشکیل کمیته آمادگی مدرسه در برابر سوانح یکی از مهمترین اقداماتی که نیاز است در مدارس انجام شود تا بتوان با هماهنگی لازم، در برابر سوانح احتمالی عکس العمل مناسبی را از خود نشان داد تشکیل یک کمیته آمادگی در مدارس است. این کمیته می¬تواند از طریق سیاستگذاری و برنامه¬ریزی در زمینه کاهش ریسک مخاطرات گام چشمگیری را بردارد. *وظایف و مسئولیتهای کمیته آمادگی مدرسه در برابر سوانح و حوادث 1- تدوین، بازبینی و اجرای برنامه آمادگی مدرسه در برابر سوانح و حوادث. 2- سازماندهی گروه‌های مختلف در مدرسه (همچون آتش نشانی، کمک‌های اولیه، تخلیه و ...) و واگذاری مسئولیتهای مشخص به معلمان و کارکنان اداری بر اساس ظرفیت‌های فردی برای هر وضعیت اضطراری پیش بینی شده. در این راستا باید در نظر داشت که عدم واگذاری مسئولیتهای خطرناک به دانش آموزان مد نظر قرار گیرد. 3- برنامه‌ریزی، سازماندهی و اجرای برنامههای آموزشی و مانورهای آمادگی در برابر حوادث غیرمترقبه برای تمامی دانش آموزان و کارکنان من جمله معلولان. 4- نصب یک سیستم هشدار و اعلان سانحه در محل، برای اطلاع رسانی به جمعیت موجود در مدرسه در صورت بروز خطر واقعی یا قریب الوقوع. 5- هماهنگی و ارتباط با مقامات محلی (از جمله پلیس، آتش نشانی، بیمارستان‌ها) و اولیا و قیم دانش آموزان در وضعیت‌های بحرانی. 6- گنجاندن مبحث و موضوعات مرتبط با آمادگی در برابر سوانح در برنامه¬های درسی دانش آموزان. 7- فراهم کردن تدارکات، ذخیره و حفظ مواد، تجهیزات اضطراری در مدرسه 8- تهیه روش‌هایی برای پایش و نظارت مستمر و منظم. 2. برنامه آمادگی مدرسه در برابر حوادث غیرمترقبه و بلایا برنامه آمادگی مدارس در برابر حوادث غیرمترقبه و بلایا شامل مجموعهای از سیاست‌ها و آیین نامههای تدوین شده برای ارتقای امنیت و رفاه دانش آموزان، حفاظت از اموال مدرسه یا تنظیم اداره مدرسه در زمان بروز حادثه غیرمترقبه یا بحران میباشد. *ویژگی‌های برنامه آمادگی مدرسه در برابر حوادث غیرمترقبه و بلایا 1- برنامه باید مسیرهای مشخص برای اقدام فوی را تعیین کند اما باید به اندازه کافی برای انطباق و تغییر در صورت بروز وضعیت‌های غیرمنتظره انعطاف‌پذیر باشد. 2- برنامه باید بازبینی شود و با جمعیت در حال رشد مدرسه، تغییر در نقشه‌های فیزیکی، توسعه‌های فنی و تکنولوژیکی و تغییر در قوانین و سیاست‌های محلی همگام باشد. 3- برنامه باید از مراحل گام به گام ساده تشکیل شده باشد که واضح و برای اجرا ساده باشد. 4- برنامه باید برای یک واکنش اضطراری خاص یک فرآیند استاندارد تعیین کند. 5- برنامه باید دستوراتی خاص برای پشتیبانی داشته باشد که در آن سلسله مراتب مشخص شده باشد ( برای نمونه اگر مدیر یا رییس کمیته حوادث غیرمترقبه حضور نداشته باشد، آنگاه نفر بعدی باید تعیین شده باشد). *عناصر برنامه آمادگی مدرسه در برابر سوانح و حوادث غیرمترقبه 1- اطلاعات کامل تماس تمام اعضای کمیته آمادگی مدرسه میبایست تکیمل باشد که این موضوع شامل شماره تلفن دفتر، منزل و موبایل و آدرس ایمیل. 2- شماره تلفن ادارات مربوطه تهیه شود (برای مثال، آتش نشانی، بیمارستان‌ها، پلیس، ایستگاه‌های رادیو و تلویزیونی). 3- نقشه‌ها و نقشه‌های طبقات آماده شود. الف- نقشه‌های محله و مدرسه و طبقات مدرسه که خلاصه ویژگی‌های طبیعی و انسانی ناحیه در آن وجود داشته باشد. ب- نقشه‌های زمین شناسی و نقشه‌های خیابان‌ها که بتوان از آنها برای ارزیابی آسیب‌پذیری مدرسه در برابر خطراتی همچون سیل، رانش زمین، حریق جنگل و تصادف سیستم حمل و نقل که در آن مواد خطرناک وجود دارد استفاده کرد. ج- نقشه طبقات و نقشه امکانات مدرسه که به برنامه‌ریزان خلاصه‌ای از ویژگی‌های ساختمان‌ها ارائه می‌دهد تا بتوانند ناحیه‌های پناهگاه را شناسایی کنند، مسیرهای تخلیه را تعیین کنند و محل قطع کردن گاز، آب و برق، خط لوله زیرزمینی گاز و تجهیزات اطفا حریق را بیابند و ناحیه‌های ذخیره مواد شیمیایی را پیدا کنند. 4- آماده کردن سیستم هشدار اضطراری برای اطلاع رسانی به جمعیت مدرسه از بروز خطر واقعی یا قریب‌الوقوع. جدای از سیستم اطلاع رسانی عمومی، تکنولوژی‌های جدید از قبیل ایمیل، تلفن، موبایل نیز باید مورد استفاده قرار گیرد. 5- تهیه برنامه تخلیه مدرسه و نقشه خطرات خاص که محل و مسیر درون و بیرون مدرسه را نشان دهد. 6- تهیه لیستی از ساختمان‌ها که می‌توان از آنها به عنوان پناهگاه برای افراد تخلیه شده از محله استفاده کرد. 7- اجرای مانورهای برنامه آمادگی در برابر سوانح و حوادث برای تمامی دانش آموزان، معلمان و کارمندان. 8- آماده نمودن فرآیندهایی برای اطلاع رسانی به والدین و قیمین در زمان وضعیت اضطراری مدرسه (رادیوی محلی، تلویزیون، اینترنت، تلفن، موبایل). 9- تهیه فهرست اموال مدرسه می‌تواند تجهیزاتی را که ممکن است در صورت بروز بحران یا حادثه غیرمترقبه خطرآفرین باشد نشان دهد. 10- تامین حمل و نقل اضطراری برای دانش آموزان و کارکنان. 11- سیستم هشدار جایگزین برای اطلاع رسانی به تمام مدرسه در صورت قطع سیستم برق. 12- برنامه احتمالی برای ادامه آموزش دانش آموزان در صورتی که مدرسه به صورت موقت برای بازسازی یا استفاده به عنوان پناهگاه استفاده شود (برای مثال مطالعه در منزل یا تشکیل کلاس ها در مکان‌های جایگزین). 13- حفظ کپی پشتیبان اطلاعات مهم مدرسه در مکانی خارج از مدرسه *برنامه تخلیه اضطراری شناسایی محل جمع‌شدن پس از تخلیه و مسیر تخلیه در برنامه آمادگی مدرسه در برابر حوادث غیرمترقبه و بلایا اهمیت فراوانی دارد. الف) نقشه مسیر تخلیه که در آن مکان نشان داده شده و نقشه منطقه که در آن مسیرها و مکان‌های تخلیه تعیین شده، باید در مکان‌های راهبردی و در معرض عموم قرار گیرد (ترجیحا در هر اتاق و هر اتاق بر روی نقشه مشخص شده باشد). ب) بسته به میزان خطر، مدرسه باید ناحیه‌های ایمن تخلیه را شناسایی کند. ü محیط‌های باز برای زلزله و آتش سوزی ü پناهگاه برای طوفان، تسونومی و سیل ü زمین‌های مرتفع برای تسونومی و سیل ج) مسیرهای تخلیه باید خالی از وسایل اضافی و مواد خطرناک باشند. ü از مسیرهای که ممکن است در آنها اشیا (از جمله کمدها، شیشه‌های شکسته، درخت‌های افتاده، سیم‌های برق قطع شده) سقوط کنند یا مانع عبور شوند پرهیز کنید. ü از مناطق سیل زده پرهیز کنید. ü از مناطق ذخیره مواد قابل اشتعال یا مواد شیمیایی خطرناک پرهیز کنید. د) اصول ساده (مانند موارد ذیل) برای طرح تخلیه را به دانش آموزان ارائه دهید: هل ندهید. ندوید. حرف نزنید. برنگردید. *ارزیابی آسیب‌پذیری و خطر محل تحلیل خطرات محل مبنای تدوین برنامه است و روش‌های اجرای تحلیل خطرات طبیعی، تکنولوژیکی و امنیتی را که محتمل است در مدرسه روی دهد تامین می‌کند و همچنین امکانات و منابع موجود مادی و انسانی را نیز تحلیل می‌کند. گام‌های کلی در اجرای ارزیابی خطر برای تعیین خطراتی که مدرسه را تهدید می‌کنند عبارت‌اند از: 1- کار را با ارزیابی یک ساختمان و محل آغاز کنید. زمین را بررسی کنید و خطرات بالقوه همچون فونداسیون قدیمی، شیب یا خاکریزهای را که ممکن است بریزد و مناطق در معرض خطری همچون مناطق کم ارتفاع و سیل خیز را شناسایی کنید. 2- مناطق اطراف را برای رستنی‌ها، ساختمان‌ها و فعالیت‌های خطرناک بررسی کنید. 3- داده‌ها و اطلاعات مربوط به زلزله، سیل، رانش زمین، آتش سوزی و طوفان را از آژانس‌های دولتی و مراکز تحقیقاتی فعال در آب و هوا، زمین لرزه، زمین‌شناسی، محیط زیست یا مسکن تهیه کنید. 4- در مورد پیشینه خطرات طبیعی، تکنولوژیکی و امنیتی در اطراف خود با رجوع به دادههای تاریخی محلی، آژانس‌های خدمات اضطراری، کتابخانه و آرشیو روزنامه‌ها تحقیق کنید. 5- از اعضای جامعه خود در اطراف مدرسه در خصوص رخدادهای گذشته پرس و جو کنید؛ سالمندان می‌توانند تاریخ شواهی منطقه را بازگو کنند. 6- با کمک مسئولان محلی و کارشناسانی همچون زمین‌شناسان، زلزله شناسان، مهندسان، متخصصین آب شناسی، خطرات محل را ارزیابی کنید. 7- آسیب‌پذیری مردم، اموال، و محیط زیست در برابر خطرات مختلف را تعیین کنید. 8- آن دسته از دارایی‌های مدرسه (همچون دانشآموزان، امکانات، ساختمان‌ها و اموال) را که در معرض خطر هستند شناسایی کرده و اقدامات کاهش خطر را اعمال کنید. برای بررسی بیشتر ارزیابی خطر و آسیب‌پذیری محل به یادداشت‌های راهنما در خصوص کاهش خطر و مطالب مرتبط رجوع کنید. 3.مسئولیتهای اضطراری ذی نفعان معمولا در مدارس، معلمان و کارمندان اداری، کارکنان فنی و خدمه مدرسه، اولیا و سرپرستان و در نهایت دانشآموزان در اثر بروز یک سانحه به نوعی تحت تاثیر قرار میگیرند. بنابراین هر یک از این افراد میبایست به منظور کاهش ریسک سوانح احتمالی، مسئولیتهای مشخصی را قبول نمایند. *مسئولیت معلمان و کارمندان اداری - مشارکت در تدوین برنامه - مشارکت در برنامههای آموزشی آمادگی در برابر حوادث حین خدمت - دریافت مهارت‌های آموزشی چگونگی برخورد با دانشآموزان و همکاران به هنگام بروز حادثه - یادگیری امداد و کمک‌های اولیه - فراهم کردن دستوراتی برای آمادگی در برابر حوادث و تمرین تکنیک‌های نجات مناسب با هر پایه - تامین آموزش‌ها و فعالیت‌های مستمر رهبری برای افزایش اعتماد به نفس و ارتقای توانایی‌های دانشآموزان در مراقبت از خود و کمک به دیگران در زمان بروز حادثه از جمله محبوس شدن ناخواسته. - آمادگی برای کمک به دانشآموزان و کارکنان معلول. *مسئولیتهای کارکنان فنی و خدمه مدرسه - گزارش نواقص سازهای و خطرات ایمنی به کمیته سوانح و حوادث مدرسه - شناسایی شیرها و سوییچ‌های قطع گاز، نفت، آب و برق - نصب جداولی که محل تجهیزات حفاظتی را برای استفاده کارکنان در زمان اضطرار نشان دهد. - آموزش کل کارکنان مدرسه جهت چگونگی استفاده از کپسول‌های آتش‌نشانی و دیگر تجهیزات اضطراری - تهیه لیستی از ابزار و تجهیزات - مشورت با کمیته حوادث غیرمترقبه مدرسه در خصوص مناطق خطرناک و حفاظت شده در مدرسه، تجهیزات اضطراری موجود، کالاها و منابع جایگزین انرژی *مسئولیت اولیا و سرپرستان - مشارکت در تدوین و اجرای برنامه - حمایت از برنامه آمادگی در برابر حوادث در درون مدرسه - خدمات داوطلبانه در برنامه‌ریزی آمادگی مدرسه در برابر حوادث و زمان موارد اضطراری واقعی - تامین مالی از طریق سازمان‌های مرتبط با مدرسه - اعلام اطلاعات اضطراری دانشآموزان فعلی به مدرسه - اطلاع از برنامههای آمادگی مدرسه و محله در برابر حوادث - تشویق هماهنگی میان ماموران و پیشه‌های محلی و مدرسه برای به حداکثر رساندن تلاش‌ها در آمادگی و واکنش - تشویق دانشآموزان به بحث با والدین خود در خصوص تکنیک‌های واکنش و آمادگی در برابر حوادث که در مدرسه آموخته‌اند. - دریافت آموزش‌های مرتبط با روش‌های آمادگی در برابر حوادث مناسب با کمک رسانی به مدرسه و محله - تمرین آمادگی در برابر حوادث در منزل برای تقویت آموزش مدرسه، فراهم کردن مدل و تضمین امنیت خانواده * مسئولیت دانش آموزان - همکاری در طول مانورها و تمرین‌های حوادث غیرمترقبه - یادگیری مسئولیت پذیری برای خود و دیگران - توسعه آگاهی میان دانش آموزان در خصوص خطرات مختلف که مدرسه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. - سازماندهی فعالیت‌هایی که آگاهی از ایمنی را اتقا می‌دهد. - آماده کردن جعبه کمک‌های اولیه و یادگیری کمک‌های اولیه. - مراقبت از کودکان کم سن و سالتر و کمک به همکلاسی‌هایی که معلولیت‌هایی خاص دارند. - پذیرفتن نقش فعال در واکنش مدرسه به حوادث و پذیرفتن وظایف مختلف پس از آموزش. 4- تمرین‌ها و مانورهای حوادث غیرمترقبه تمرین‌ها و مانورهای حوادث غیرمترقبه باید به طور منظم در مدرسه برای ارتقای ظرفیت دانش آموزان به واکنش در برابر یک حادثه و ارتقای آگاهی دانش آموزان و کارکنان در خصوص کاهش بلایا انجام شود. مانورها فرصتی برای شناسایی نیازهای آموزشی، ایجاد واکنش‌های جدید و آموزش از طریق عمل و تکرار فراهم می‌کند. مانورهای متعددی وجود دارد که بسته به نوع خطر می‌توان در مدسه اجرا کرد. پس از اجرای مانور، باید برای تعیین هر خطا در مانور یک ارزیابی انجام داد. در اینجا لیستی از مانورهایی را که مناسب سوانح ناگهانی (همچون زمین لرزه) و وضعیت‌های هشدارهای اولیه هستند مشاهده می‌کنید: - انداختن، پوشاندن و نگه داشتن ( برای زلزله). - ساختن راه های فرار و محل اجتماع پس از تخلیه (برای آتش سوزی، زلزله) - نقشه خوانی برای یافتن خروجی‌های اضطراری و مسیرهای تخلیه - پوشیدن جلیقه‌های نجات و تمرین ایمنی در آب (برای سیل و سونامی) - پناه گرفتن (برای طوفان و زلزله) - جابجایی به مکان‌های مرتفع‌تر( برای سیلاب) - استفاده از کپسول آتش نشانی و خاموش کردن آتش‌های کوچک - مانور کمک به فرد آتش گرفته با عنوان ایست، انداختن و پیچیدن (با پتو یا هر چیز دیگر) - پناه گرفتن در محل (برای رها شدن برخی مواد خطرناک) - مدیریت گروه‌های امدادی غیرپزشکی و کمک‌های اولیه - اصولی برای تخلیه دانشآموزان - ارتباطات اضطراری - کمک به معلولین در وضعیت‌های اضطراری - روابط عمومی، ارتباطات و مستندسازی - عملیات امداد و نجات - جستجوهای ساده و نجات در ادامه به ارائه دو نمونه از مانورهای رایج (مانور آتش سوزی و مانور زلزله) پرداخته خواهد شد. *روش مانور آتش سوزی در مدرسه این مانور شامل هشداردهی، تماس با آتش نشانی، تخلیه و جمع شدن در یک مکان خاص میباشد که در ادامه به هریک پرداخته میشود. الف) هشداردهی با کشف آتش، بلافاصله زنگ هشدار را از طریق نزدیک‌ترین زنگ هشدار به صدا در آورید. ب) تماس با آتش نشانی بلافاصله موضوع را به آتش نشانی اطلاع دهید. این وظیفه می‌تواند به منشی مدرسه محول شود چراکه تلفن به راحتی در اختیار او است. ج) تخلیه و جمع شدن در یک مکان خاص - - با شنیدن صدای هشدار آتش، باید به دانشآموزان دستور داد که به خط شده و آرام و منظم ساختمان را ترک کنند. - فرد مسئول در هر کلاس باید مسیر خروج مورد استفاده را نشان دهد و همه باید به ناحیه‌های از پیش تعیین شده راهنمایی نماید. - باید تمهیداتی اندیشیده شود که دانشآموزان معلول و عقب مانده ذهنی در طول تخلیه کمک داشته باشند. - برای جلوگیری از ایجاد وحشت نباید اجازه دویدن داد. - در راه پله‌ها همه باید در یک صف پایین بروند. - به کلاس‌های و افراد نباید اجازه داد که سبقت بگیرند. - از آسانسورها نباید استفاده کرد. - هرکسی که در زمان به صدا درآمدن هشدار آتش در کلاس نباشد، بلافاصله باید به محل اجتماع برود. - در محل اجتماع، برای اطمینان از اینکه کسی در ساختمان مدرسه باقیمانده باید اسامی را صدا زد یا افراد را شمرد. - هر معلم باید گزارش دهد که آیا همه بیرون آمده‌اند یا دانش‌آموزی گم شده است. - تا مادامیکه مقامات اجازه نداده‌اند هیچکس حق ورود مجدد به ساختمان را ندارد. *روش اجرای مانور زلزله در مدرسه این مانور نیز شامل هشداردهی، واکنش، تخلیه و جمع شدن در یک مکان خاص میباشد که در ادامه نیز هر یک تشریح میشود. الف)هشداردهی یک علامت از پیش تعیین شده همچون آژیر یا زنگ باید به صدا درآید تا زلزله را اعلان کند. باید به دانش آموزان و معلمان با این علامت هشدار داد. ب)واکنش - در زمان هشدار، از پنجره‌ها، شیشه‌ها و اثاثیه محکم نشده فاصله بگیرید. - هر کس باید زیر میزها یا صندلی‌ها برود، خود را بپوشاند و پایه میز را بگیرد تا علامت قطع شود. - یک نفر باید در را باز نگه دارد تا در بر روی آنها قفل نشود. - اگر در فضای باز هستید، از ساختمان‌ها، خطوط برق، درختان، تیر چراغ برق و دیگر خطرات فاصله بگیرید، بر روی زانوهای خود خم شوید و سر و گردن خود را بپوشانید. ج) تخلیه و جمع شدن در یک مکان خاص - وقتی لرزه‌ها متوقف میشود، باید به دانشآموزان دستور داد که به خط شده و با آرامی و منظم ساختمان را ترک کنند. - فرد مسئول در هر کلاس باید مسیر خروج مورد استفاده را نشان دهد و همه باید به ناحیه‌های از پیش تعیین شده تخلیه و راهنمایی نماید. - باید تمهیداتی اندیشیده شود که دانشآموزان معلول و عقب مانده ذهنی در طول تخلیه کمک داشته باشند. - برای جلوگیری از ایجاد وحشت نباید اجازه دویدن داد. - در راه پله‌ها همه باید در یک صف پایین بروند. - به کلاس‌های و افراد نباید اجازه داد که سبقت بگیرند. - از آسانسورها نباید استفاده کرد. - مواظب اشیایی که احتمال سقوط دارند باشید. - کسی که موقع به صدا در آمدن هشدار لرزه در کلاس نبوده باید اطراف خود را برای اشیای بالقوه خطرناک بررسی کند و آنگاه بلافاصله به محل تخلیه برود. - در محل اجتماع، برای اطمینان از اینکه کسی در ساختمان مدرسه باقیمانده باید اسامی را صدا زد یا افراد را شمرد. - هر معلم باید گزارش دهد که آیا همه بیرون آمده‌اند یا دانش‌آموزی گم شده است |
عید نوروز